ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੋਚਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਕਿ ਇਹ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਦੋਂ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਮਾਹਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਮੰਤ ਦਰਸ਼ੀ ਨੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਿਰਫ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
1. ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ
ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਇੱਕ ਮੂਡ ਡਿਸਆਰਡਰ ਹੈ ਜੋ ਉਦਾਸੀ ਦੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਜਾਂ ਅਨੰਦ ਦੀ ਕਮੀ, ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨਾਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਾਚਾਰੀ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਬੇਕਾਰਤਾ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ, ਪਛਤਾਵਾ, ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਧਿਆਨ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ।
2. ਚਿੰਤਾ (Anxiety)
ਡਰ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਬਾਰੇ ਡਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐਂਗਜ਼ਾਇਟੀ ਸੰਬੰਧੀ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਜਾਂ ਚਿੰਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਘਬਰਾਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ।
3. ਬਾਈਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ
ਬਾਇਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵਿੱਚ ਮੂਡ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬਦਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਉਹ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
4. ਸਿਜ਼ੋਫ੍ਰੇਨੀਆ
ਸਿਜੋਫ੍ਰੇਨੀਆ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮਾਨਸਿਕ ਡਿਸਆਰਡਰ ਹੈ ਜੋ ਸੋਚ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਰਮ, ਭੁਲੇਖੇ, ਅਸੰਗਠਿਤ ਸੋਚ, ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਾਪਰਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
5. ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਡਿਸਆਰਡਰ
ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵਿਵਹਾਰ, ਸੋਚ ਅਤੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਡਰਲਾਈਨ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਡਿਸਆਰਡਰ ਅਸਥਿਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਖੁਦ ਦੇ ਆਕਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
6. ਈਟਿੰਗ ਡਿਸਆਰਡਰ
ਐਨੋਰੈਕਸੀਆ ਨਰਵੋਸਾ, ਬੁਲੀਮੀਆ ਨਰਵੋਸਾ ਅਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਡਿਸਆਰਡਰ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਟ੍ਰੈਈਸ ਈਟਿੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਨਤੀਜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।7. ਸਾਈਕੋਸਿਸ
ਸਾਈਕੋਸਿਸ ਇੱਕ ਲੱਛਣ ਹੈ ਜੋ ਅਕਸਰ ਸਿਜੋਫ੍ਰੇਨੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਰਮ ਅਤੇ ਭੁਲੇਖੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ, ਖੁਸ਼ ਰਹੋ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚੋ।